Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Kliniği Tarihçesi

Emekli öğretim üyelerimizden Prof. Dr. Perihan Baslo, 1982 yılında basılan ve 1999 yılında yeniden düzenlediği “Cerrahpaşa Nöroloji Albümü”nde kliniğimiz tarihçesini şöyle anlatmaktadır.

“Sayın Hocamız Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın 1943 yılında Tıp Fakültesi Mecmuası yayınlarından, 1942-43 öğretim yılı Nöroloji açılış dersi olarak sunulmuş olan “Bizde ve Diğer Memleketlerde Nörolojinin İnkişafı” başlıklı yazısından aldığım bilgileri orijinal şekliyle aktarmayı uygun buldum. Hocamız şöyle anlatıyordu: “Memleketimizde asabiye tedrisatı mülki ve askeri tıbbiyelerde evvelce dahiliye hocaları tarafından yapılmakta idi. Merhum Feyzi Paşa’nın nuhayı şevki ve dimağ hastalıklarını kendine has bir selasetle anlattığını hocalarımız naklederler. Mülki Tıbbiyesinde bu dersin ilk muallimi, resmi kayıtlara göre, Emrazı Asabiye Muallimi adile Lofçalı Derviş Bey olmuştur. 1277 tarihinde Lofça’da doğmuş, 1303 senesinde mektepten çıkarak bir müddet İnegöl ve Bursa Belediye hekimliği yaptıktan sonra 100 kuruş maaşla Haseki Hastahanesi Dahiliye mütehassıslığına, oradan da Tıbbiye Mektebi Emrazı Dahiliye muallim muavinliğine tayin edilmiş ve bir müddet sonra Haseki Hastahanesinde Şehremini Rıdvan Paşa’nın hastahaneye karşı alakasızlığını tenkit ettiği için tenzili maaşla Toptaşı bimarhanesine memuriyeti nakledilen Derviş Bey bu hastahanede büyük bir hızla kendisini ilmi tetkiklere vermiş ve bir müddet sonra açılan müsabaka imtihanını kazanarak emrazı asabiye muallimi olmuştur. Bundan sonra emrazı dahiliye muallim muavinliği görevinden ayrılarak yalnız emrazı asabiye tedrisatile meşgul olmuştur. Kendisine Meşrutiyetten biraz evvel Mirimiranlık rütbesiyle paşalık tevcih edilmiş ve Meşrutiyetin ilanı senesinde hocalık maaşı olarak 40 altın lira bağlanmıştı. İki mektebin birleştirilmesine kadar bu vazifede kalmıştır. Diğer taraftan evvela 1314 senesinde Almanya’dan avdet eden merhum Raşit Tahsin hocamız Gülhane’de emrazı asabiye ve akliye şubesini tesis etmiş, ders ve polikliniklerini kurmuştur. 1919’da Haydarpaşa’da kurulan Tıbbiye-i Askeriye’de nazari olarak emraz-ı asabiye ve akliye derslerini vermeye ve poliklinik yapmaya başlamıştır. Burada kendisine muallim muavini olarak Dr Mazhar Osman’ı seçmiştir.

1918’de Fakülte unvanını alan Tıbbiye-i Mülkiye, bilahare 1919’da Askeri Tıbbiye ile birleştirilince Raşit Tahsin Bey hocamız seririyatı asabiye ve akliye muallimi evvelliği unvanı ile kadroda yer almış ve ilk akliye seririyatını tesis etmiştir. 1903’de evvela Tıbbiyeyi Mülkiye’ye 1910’da yeni kurulan Fakülteye Dr. Pepo Akşiyote re’sen tedrise memur müderris muavini unvanı ile müstakil asabiye seririyatını idare ve asabiye tedrisatına memur edilmiştir. Büyük harp esnasında tifüsten vefat eden Pepo Akşiyote’nin yerine Haydarpaşa Askeri Hastahanesi Asabiye Mütehassısı ve Charcot’un talebelerinden Miralay Hilmi Kadri Bey asabiye tedrisatına memur edilmiştir. Mütareke yıllarında vefat eden merhumdan sonra bir yıl bu dersi vekâleten akliye müderris muavini hocam Dr. Rüştü Recep idare etmiş, 1924’de bu ders tamamen müstakil bir kürsü haline getirilmiş ve bu kürsüye muallim unvanı ile Prof. Mustafa Hayrullah Diker intihap edilmiş ve mumaileyh 1941 senesinde kanuni yaş haddini dolduruncaya kadar bu vazifeyi yapmıştır. 1933’de üniversite kadrosu ile Hayrullah Diker’in yanına merhum Esat Raşit doçent olarak verilmiştir. Esat Raşit 1937’de vefatına kadar bu vazifede kalmıştır.

Memleketimizde Nöroloji şubesinin terakkisinde Gülhane’nin de büyük rolü vardır. 1315’de Raşit Tahsin hocamızın olduğu klinik 1910’da fakülte teşkilatına intikal edince hocalık Mazhar Hoca’ya intikal etmiş, 1918 senesine kadar bu vazifede kaldıktan sonra mütarekeyi müteakip kurulan yeni Gülhane’de bu derse muallim Nazım Şakir seçilmiştir. Gülhane memlekete 30’dan fazla mütehassıs yetiştirmiştir. Toptaşı bimarhanesi ve Zeynep Kamil Hastahanesine emrazı Asabiye ve Akliye Hastahanesinde bugüne kadar 30’a yakın mütehassıs yetiştirmiştir. Halen memleketin içerisinde üç asabiye hastahanesi, Ankara, Erzurum ve İzmir Numune Hastahanelerinde ve şehir hastahanelerinde asabiye mütehassısları mevcuttur.

1933’de Üniversite reformunda iki nöroloji kliniği kurulmuş, birine Prof. Dr. Hayrullah Diker, diğerine Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay tayin edilmiştir.1942’de Prof. Dr. Kerim Gökay Ordinaryüs unvanı ile Nöroloji kürsüsü başına geçmiş, yine aynı tarihte doçentlik kadrosuna Doç. Dr. Necmettin Polvan getirilmiştir.1945’de Dr. Kenan Tükel, 1950’de Dr. Sabahattin Kerimoğlu doçent olmuşlardır. 1949’da Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay İstanbul valisi olup ayrılmış, Nöroloji Kliniği de Bakırköy Akıl Hastahanesinden Cerrahpaşa’ya nakledilmiştir.1949-1950 arası yönetim Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’de kalmıştır”

Cerrahpaşa Nöroloji Kliniğinin yerleşimi, Cerrahpaşa kampüsü içinde çeşitli binalarda olmuştur. İlk defa dahiliye bloğunun en alt katındaki küçük bir alanda faaliyete başlamıştır. Daha sonra Ord. Prof. Dr Fahrettin Kerim Gökay’ın valiliği döneminde başhekim lojmanında yapılan tadil ve eklemelerle nisbeten ihtiyaca cevap verecek bir binaya sahip olmuştur. Fizik imkânlarının gelişmesine paralel olarak bilimsel gelişmenin icapları olan Elektroensefalografi ve epilepsi ile serebral anjiografi ve Nöroradyoloji bölümlerinin kurulduğu görülmektedir.

Bu sıralarda doçent olan Dr. Kenan Tükel 1947’de Paris’te Prof. Fischgold’un laboratuvarında, 1950-52 arasında Montreal’de Prof. Penfield ve Prof. Jasper’in yanında Nörofizyoloji, Elektroansefalografi ve Epilepsi üzerinde çalışmalarda bulunmuş, dönüşünde memleketimizde ilk Elektroansefalografi laboratuvarının kurulmasını sağlamıştır. 1952-54 yılları arasında Doç. Dr. Sabahattin Kerimoğlu The National Hospital’de Anjiografi geliştirme kurslarına katılmış ve Nöroloji kürsüsünün Nöroradyoloji laboratuvarının kurucusu olmuştur.1954 yıllarında Prof. Dr. Necmettin Polvan, araştırma ve tanı yöntemleri bakımından organize olan kliniğe, bir fırsatı kullanarak Nöroşirurjinin katılmasını sağlamıştır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde 1946 ve 1951 yılları arasında çeşitli merkezlerde Nöroşirurji alanında çalışan (Monte Fiore Hast. Nöroşirurji departmanında L. Davidoff yanında Nöroanatomi ve Nöropatoloji; St. Louis Üniversitelerinde Prof. Klemme yanında Nöroşirurji) Prof. Dr. Feyyaz Berkay kliniğe eklenen küçük bir ameliyathane ile Dr. Nazmi Özler ve Dr. Hadiye Büke’yi beraberinde alarak Nöroloji çatısı altına girmiş ve bu suretle Cerrahpaşa Nöroloji Kliniği, Nörolojik Bilimler alanında mediko-şirurjikal bir birim hüviyetini kazanmıştır.

Cerrahpaşa Nöroloji Kliniğinin gelişim çizgisi yeni katılan öğretim üyeleri ile ilerlemiş, 1954’de Dr. Bedriye Kot doçent olmuş ve 1 yıl sonra kendi isteği ile klinikten ayrılmıştır.1957’de Karabet Varvar doçent olmuş ve klinikten ayrılmıştır. 1958’de doçent olan Dr. Nedim Zenbilci EEG laboratuvarına katkılarda bulunmuştur. Aynı yıllarda o zamana kadar rutin incelemeler yapılan, klinik laboratuvarının başına Uzm. Dr. Erdoğan Özdamar getirilmiş ve bu suretle bilimsel bir düzey kazanan laboratuvarda Dr. Özdamar’ın çalışmaları ve gayretleri ile hem rutin çalışmalar hem de araştırmalar sağlanmıştır.1959 yıllarında Dr. Edip Aktin’in gayretleri ile klinikte bir hayvan laboratuvarı kurulmuş ve bu suretle sınırlı da olsa deneysel araştırmalar yapılmaya başlanmıştır.1960 ile 1963 yılları arasında kliniğin yönetimi Prof. Dr. Sabahattin Kerimoğlu tarafından yürütülmüştür. 1960’da doçent olan Dr. Edip Aktin 1961’de kadroya geçmiştir.

1963 yılındaki reorganizasyon sonucu Çapa’da yeni bir Nöroloji kliniği kurulmuştur. Bu klinikte görev alan Prof. Dr. Kenan Tükel, Doç. Dr. Edip Aktin ve Uzm. Dr. Aynur Baslo ve Dr. Erhan Oğul Cerrahpaşa’dan ayrılmışlar, Çapa’ya geçmişlerdir. Aynı organizasyon icabı olarak Cerrahpaşa’da da bir Psikiyatri kliniği kurulmuş ve Doç. Dr. Ayhan Songar, Uzm. Dr. Adnan Ziyalar ve Dr. Oğuz Arkonaç Çapa Psikiyatriden Cerrahpaşa’ya gelmişlerdir. 1966 yılında Nöroşirurji ve Psikiyatri seksiyon şefleri profesör olmuşlar, aynı yılda Doç. Dr. Nedim Zenbilci profesör olmuş, Doç. Dr. Erdoğan Özdamar kadroya geçmiştir.

1967 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin Çapa ve Cerrahpaşa’da olmak üzere ikiye ayrılması üzerine kürsü şu kadro ile Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne katılmıştır: Kürsü Profesörü Dr. Necmettin Polvan, Nöroloji seksiyonu şefi Prof. Dr. Sabahattin Kerimoğlu, Doç. Dr. Erdoğan Özdamar, Psikiyatri seksiyon şefi Prof. Dr. Ayhan Songar, EEG ve Klinik Nörofizyoloji seksiyon şefi Prof. Dr. Nedim Zenbilci, Nöroşirurji seksiyon şefi Prof. Dr. Feyyaz Berkay; kürsüye bağlı laboratuvar ve yöneticileri: Nörobiyoloji laboratuvarı Doç. Dr. Erdoğan Özdamar; Nöroradyoloji laboratuvarı Dr Erdoğan Altuğ. Bu dönemde yatak sayısı Nöroloji 38, Nöroşirurji 12, Psikiyatri 20 idi.

1968-1969 arası Dr. Perihan Baslo Oslo’da Rikshospital, Prof. S. Refsum’un kliniğinde yabancı ülke elemanları için düzenlenmiş olan 1 yıllık Nörofizyoloji EMG-EEG kursunu bitirip yurda döndüğünde EMG laboratuvarının başına getirilmişti. 1970’de Dr. Hayrünisa Denktaş ve Dr. Feridun Denktaş doçent olmuşlardır.1971’de Nöroloji, Nöroşirurji ve Psikiyatri seksiyonları ayrı birer kürsü haline gelmişlerdir.

1972 yılında Doç. Dr. Hayrünisa Denktaş, 1973 yılında da Doç. Dr. Perihan Baslo kadroya geçmişlerdir. Bu yıllarda binaya uygulanan ek inşaatla yatak sayısı 38’den 45’e yükselmiş, EEG ve biyokimya laboratuvarı için uygun alanlar ve kürsüye ait 80 kişilik bir dershane sağlanmıştır. Bu ilave edilen bölümde EEG laboratuvarı çalışmaları daha da genişletilerek, Prof. Nedim Zenbilci’nin teşvikleri, Dr. Esat Eşkazan, Dr. Ayhan Arguner, Dr. Atilla Altunel’in gayret ve katkılarıyla gece uyku traseleri alınmaya başlanmış. Ülkemizde ileri düzeyde bir deneysel çalışma laboratuvarına sahip olunmuştur. Kürsü başkanlığından 1973’de Prof. Dr. Necmettin Polvan ayrılmış, yerine Prof. Dr Nedim Zenbilci geçmiştir. 1976’da Doç. Dr. Feridun Denktaş ve Dr. Ayhan Arguner doçentlik kadrosuna geçmişlerdir. Yine 1976’da Doç. Dr. Hayrünisa Denktaş ve Doç. Dr. Perihan Baslo profesör olmuşlardır. Sınırlı imkânlara sahip bir Nöroloji kliniğinin başkanı olarak kliniğin her yönden gelişmesine büyük gayret göstermiş olup, çeşitli laboratuvarlar ve onları yönetecek insan gücünü yönlendirmiş olan Prof. Dr. Necmettin Hoca’nın 1977 yılında emekli olarak ayrıldığını görüyoruz. 1979 yılında Nöroloji kliniğinde Nöroradyoloji laboratuvarını kuran, çeşitli dönemlerde yönetim görevi almış olan Prof. Dr. Sabahattin Kerimoğlu emekli olmuştur.

1981 yılı başlarında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin yeni yerleşim planı içinde Nöroloji ilk önceleri rahmetli Prof. Dr. Mustafa Şevki Yener zamanında Fizyoloji, daha sonra da geçici olarak Temel Bilimler’in kullandıkları binayı Fizik Tedavi Rehabilitasyon kürsüsü ile paylaşarak yerleşmiştir. Ancak bu planın uygulanması ve gerçekleşmesinde Prof. Dr. Nedim Zenbilci’nin büyük emeği geçmiştir. Bu yeni binada bütün seksiyonlar kendilerine gerekli olan alana sahip olabilmiş, poliklinik ve laboratuvarlara gerekli yer ayrılmıştır.

Burada Nöroloji kliniği, laboratuvarları da kapsayan 5 seksiyon halinde çalışmaya başlamıştır. 1-Klinik Nörofizyoloji ve EEG seksiyonu, Prof. Dr. Nedim Zenbilci, Doç. Dr. Ayhan Arguner 2-Genel Nöroloji ve Biyokimya Laboratuvarı, Prof. Dr. Erdoğan Özdamar, Doç. Dr. Atilla Altınel 3-Serebrovasküler Hastalıklar ve Nöroradyoloji, Prof. Dr. Hayrünisa Denktaş  4-Nöro-Müsküler hastalıklar ve EMG, Prof. Dr. Perihan Baslo 5-Dejeneratif ve demiyelinizan hastalıklar, Prof. Dr. Feridun Denktaş

Nöroloji kliniğinde yatak sayısı 70’e yükseltilmiştir. Genel Nöroloji, Epilepsi, Serebrovasküler Hastalıklar, Kas ve periferik sinir hastalıkları, Başağrısı poliklinik çalışmaları ile kamu hizmetinde bulunmaktadır.

1982’den beri Anabilim Dalı Başkanı olan Prof. Dr. Hayrünnisa Denktaş, gayretleri ve Nöroloji kliniğine sağladığı bağış ve yardımlarla kliniği baştan aşağı yenilemiş, bazı laboratuvarların gelişmesine ve yenilerinin kurulmasına ön ayak olmuştur. Bu meyanda hasta katları, uyku laboratuvarı, Doppler incelemesi ve poliklinik düzenlemesi ile Çocuk Nörolojisi Bilim Dalının kurulması sayılabilir. Uyku Laboratuvarı Prof. Dr. Erbil Gözükırmızı ve Prof. Dr. Hakan Kaynak tarafından modern donatımla kurulmuş ve çalışmalarını sürdürmektedir. Doppler, Nöroradyolojinin rutin incelemeleri yanında Prof. Dr. Baki Göksan tarafından başlatılmış, Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı Prof. Dr. Ayşin Dervent, Prof. Dr. Cengiz Yalçınkaya, Doç. Dr. Barış Korkmaz tarafından ileri düzeyde hizmet veren bir kuruluş olup, Nöroloji uzmanlığı yapan asistanların rotasyonu için seçilen bir birim haline gelmiştir.

1982 yılından beri İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü müdür yardımcısı ve 1993’den beri Enstitü Müdürü olan Prof. Dr. Perihan Baslo, EMG laboratuvarının yönetimini Prof. Dr. Meral Kızıltan’a devretmiştir. 1999 yılı itibarı ile Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı yatak sayısı 42 olup laboratuvar ve poliklinikleri de kapsayan aşağıdaki birimleri ile işlevini sürdürmektedir.”